آیا آموزش شما موثر است؟
متاسفانه اکثریت شرکت ها و سازمان ها، موثر بودن (اثربخشی) آموزش را با جمع آوری بازخورد شرکت‌کنندگان پس از اتمام دوره آموزشی و شمارش آنها اندازه‌گیری می‌کنند، نه با ارزیابی دوره آموزشی برگزار شده.
واقعیت این است که مهم نیست سازمان شما در چه صنعتی و یا در چه اندازه ای است؛ باید پیوسته ارتباط بین مهارت ها، عملکرد و برنامه های آموزشی را از طریق تحلیل اثربخشی بررسی و در صورت نیاز تجدید نظرهای لازم را انجام داد.
اینکه آیا کارمندان موضوعات فراگرفته در دوره های آموزشی را یاد گرفته اند و به محل کار منتقل نموده اند و یا عملکرد سازمانی را بهبود بخشیده اند یا خیر.
شکی وجود ندارد که اندازه گیری اثربخشی دوره ها و برنامه های آموزشی، زمان و منابع ارزشمندی را مصرف می کند. با این حال، بسیاری از برنامه های آموزشی در ارائه مزایای سازمانی مورد انتظار، شکست می خورند و بدون وجود یک سیستم اندازه گیری ساختار یافته نیز، نمی توان تشخیص داد که مشکل در کجاست.
اگر شما در محل کار خود هر گونه آموزشی را برگزار می کنید، باید بتوانید ارزیابی کنید که برنامه آموزشی برگزار شده تا چه اندازه نیازها و اهداف یادگیرنده را برآورده می کند، چه دانش و مهارت‌هایی را به یادگیرندگان منتقل کرده است، چه تغییر مطلوبی در عملکرد یادگیرندگان ایجاد کرده است و چه مزایای سازمانی ای را به همراه داشته است. همچنین باید بتوانید به مدیریت ارشد نشان دهید که زمان، منابع و پول صرف شده مقرون به صرفه است.
چرا اهداف یادگیری مهم هستند
اهداف یادگیری توانایی‌ها و ویژگی‌هایی خاص و قابل اندازه‌گیری هستند که می‌خواهید کارکنانتان در محل کار نشان دهند. اینها می توانند ضمنی یا صریح، کوچک، متوسط یا بزرگ باشند. اهداف یادگیری معیاری قابل سنجش از مهارت ها و دانش کارکنان است و به شما کمک می کند تا تعیین کنید که آیا مهارت های موجود برای دستیابی به اهداف شما کافی است یا اینکه کارکنان آموزش‌های اضافی و بعضا غیر مرتبطی را فرا می گیرند. شما می توانید درک کنید که آیا مهارت ها و برنامه‌های آموزشی کارکنان با چشم انداز سازمان همسو هستند یا خیر.
در مجموع این اهداف کمک می کند تا یک مدل یادگیری جامع در سازمان ایجاد کنید و نتایج بهتری بگیرید.
هدف ارزیابی و تحلیل اثربخشی آموزش
ارزیابی و تحلیل اثربخشی آموزش به تلاشی سیستمی برای به دست آوردن اطلاعات مرتبط در مورد اثرات یک برنامه آموزشی اشاره دارد. این یک جنبه ضروری از یک رویداد آموزشی است که بتوان اثربخشی و کارایی آن را بازتاب داد و تجزیه و تحلیل کرد.
در واقع هدف ارزیابی هر برنامه آموزشی این است که درک کنیم که آیا به اهداف اعلام شده خود دست یافته است یا خیر.
ارزیابی به عنوان یک نقطه بازرسی مشخص عمل می کند تا اطمینان حاصل شود که آموزش ارائه شده می تواند شکاف های شایستگی در سازمان را به شیوه ای مقرون به صرفه پر کند. برخی از مزایای قابل توجه ارزشیابی آموزشی عبارتند از:
ارزیابی فرآیند: بر این نکته تمرکز می‌کند که برنامه‌های آموزشی چقدر خوب اجرا شده‌اند و آیا آنها با استراتژی‌های سازمانی همسو هستند یا خیر.
ارزیابی جمع بندی: این ارزیابی پس از تکمیل برنامه آموزشی انجام می شود تا مشخص شود که آیا برگزاری دوره آموزشی موفق بوده است یا خیر.
ارزشیابی تکوینی: برنامه آموزشی در مرحله توسعه ارزیابی می شود تا هر گونه مشکل برطرف شود و برنامه موثرتر شود.
ارزیابی تأثیر: این ارزیابی به تأثیر طولانی مدت آموزش بر عملکرد کارکنان، حفظ، بهره وری سازمان و… می پردازد.
ارزیابی نتیجه: این نوع ارزیابی به این مقوله می پردازد که چگونه مدل های یادگیری؛ نگرشها، رفتارها، دانش و غیره کارکنان را تغییر داده اند و چگونه این امر بر سازمان شما تأثیر گذاشته است.
مدل‌های ارزیابی اثربخشی آموزش
مدل‌های ارزیابی اثربخشی آموزش، چارچوب های نظام مندی برای بررسی و تحلیل اثربخشی دوره‌های آموزشی و یادگیری هستند. این مدل‌ها موضوعات مختلفی را هدف قرار می‌دهند، اما به طور کلی به موارد زیر می پردازند:
آیا آموزش موفقیت آمیز بود؟
شرکت کنندگان چه چیزی یاد گرفتند؟
آیا شرکت کنندگان از آموخته های خود در محل کار استفاده کردند؟
چه تأثیری بر سازمان داشت؟
آیا آموزش سرمایه گذاری خوبی بود؟
آیا آموزش ارزش پول را ارائه می دهد؟
آیا می توان آموزش را بهبود بخشید؟
همانطور که ملاحظه می شود، هر مدل ارزیابی آموزشی رویکرد کمی متفاوت دارد و ممکن است به برخی یا همه این سوالات پاسخ دهد.
در ادامه چند مدل برتر ارزیابی اثربخشی دوره های آموزشی را بطور اجمال معرفی می کنیم.
1-مدل ارزیابی کرک پاتریک
این مدل توسط دکتر دونالد کرک پاتریک ایجاد شد و بسیاری از سازمان ها از آن استفاده می کنند. این مدل ارزیابی اثربخشی دوره های آموزشی را به چهار سطح تقسیم می کند:
واکنش/رضایت: واکنش یادگیرنده به برنامه چیست؟ آیا از آن راضی هستند؟
یادگیری: نتیجه یادگیری چیست و یادگیرنده چه مقدار از آن بهره برده است؟
تأثیر/رفتار: تأثیر برنامه با اندازه‌گیری رفتار یادگیرندگان تعیین می‌شود تا ببینیم آیا آنها مهارت‌های تازه آموخته‌شده را در محل کار به کار می‌برند یا خیر.
نتایج: این سطح به چگونگی تأثیر برنامه یادگیری و رفتار جدید یادگیرنده بر سازمان در سطح کلان می پردازد
2-مدل فیلیپس
این مدل ارزیابی اثربخشی دوره های آموزشی توسط جک فیلیپس ارائه شد و مدل ارزیابی یادگیری به روش کرک پاتریک را با اضافه کردن ROI (نرخ بازگشت سرمایه) جامع تر نمود.
البته ROI باید فقط در شرایط خاصی محاسبه شود، مانند زمانی که برنامه آموزشی گران است یا اگر استراتژی / مشخصات شغلی برای مدیریت ارشد حیاتی است.
3-مدل ارزش یادگیری اندرسون
این مدل ارزیابی اثربخشی دوره های آموزشی در سال 2006 منتشر شده است. این یک مدل سه مرحله ای است و بر اهمیت همسویی اهداف برنامه یادگیری با اهداف استراتژیک سازمان تاکید دارد تا تحلیل دقیقی از ارزیابی برنامه ها بدست آورد.
4-روش مورد موفقیت برینکرهوف
راب برینکرهوف روش مورد موفقیت را برای مقایسه بیشترین و کم موفقیت ترین برنامه های یادگیری در یک سازمان توسعه داد. موفقیت از نظر هزینه های سرمایه گذاری کم و بازده بالا تعیین می شود. مزیت SCM این است که می تواند برای متغیرهای مختلف باشد و محدود به ارزیابی برنامه های آموزشی نیست.
